سنجش و ارزیابی پایداری محیطی (مطالعه موردی: استان اردبیل)

توسعه بحث­های پیرامون صنعت و اثراتی که صنعت روی محیط‌زیست برجای گذاشت و افزایش جمعیّت، سبب ایجاد پارادایم پایداری در جهان شد. پایداری، ریشه در تفکّرات زیست­ محیطی داشته و امروزه پدیده‌ای چند بعدی است که مسائل اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی را دربر می­گیرد؛ از این­رو، پژوهش حاضر با هدف سنجش و ارزیابی پایداری توسعه به لحاظ ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست­ محیطی در شهرستان‌های استان اردبیل صورت گرفته است. جامعة آماری، شامل 10 شهرستان استان اردبیل بر پایة آمارگیری سال 1392 و 1393 است. برای ارزیابی، از مؤلّفة اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی مشتمل بر 10 شاخص اقتصادی، 16 شاخص اجتماعی و 14 شاخص زیست‌محیطی استفاده شده است. در این پژوهش، برایبیان اهمّیّت نسبی هریک از شاخص‌ها، از مدل تحلیل شبکه و برای تحلیل داده‌ها، از مدل بارومتر پایداری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می­دهد که از میان ابعاد سه ­گانه پایداری، بُعد اقتصادی، نسبت به اجتماعی و زیست‌محیطی، پایداری بیشتری دارد. شاخص اقتصادی و اجتماعی، با ارزش485/0و469/0در سطح متوسّط پایداری و بعد زیست­ محیطی با ارزش 383/0 در سطح تقریباً ناپایدار قرار دارد. بر اساس رفاه انسانی، از مجموع 10 شهرستان مورد مطالعه، تنها سرعیندر سطح تقریباً ناپایدار، هشت شهرستان خلخال، کوثر، گرمی، نیر، مشگین‌شهر، نمین، پارس­ آباد و بیله‌سواردر سطح پایداری متوسّط و شهرستان اردبیل، در سطح تقریباً پایدار قرار دارند؛ همچنین، از نظر رفاه اکوسیستم، شهرستان‌های مورد مطالعه نشان می‌دهند هفت شهرستان گرمی، نیر، سرعین، نمین، بیله‌سوار، مشگین‌شهر و خلخال،تقریباً ناپایدار و سه شهرستان کوثر، پارس ­آباد و اردبیل در سطح پایداری متوسّط قرار دارند.